Fondasyon an Pawòl
Pataje paj sa a



LA

PAWÒL

Vol 16 DESANM 1912 No 3

Copyright 1913 pa HW PERCIVAL

LIMYÈ NWÈL

Li se dimanch maten byen bonè nan solstis nan sezon fredi. Limyè-travès nan sid bò solèy leve a kondwi lwen lame a nan mitan lannwit epi di sou Seyè a k ap monte nan jounen an. Nwaj ranmase kòm jou a mete-l sou ak jete lonbraj yo pi long nan ane a. Pyebwa yo ap fè, sèv la ki ba, ak jèl-flechè pèse tè a 'fè pitit.

Aswè rive; nwaj yo chanje syèl la nan yon bòl plon. Van yo jémisman ki ba yon dirge nan lanmò; sou yon ti espas ki anwo liy tè a ki nan sidwès lwès la, syèl gri an leve nan yon sèn. Wa k ap mouri nan syèl la, yon glòb dife ki te vlope nan yon twou koulè wouj violèt, lavabo nan espas tranble, pi lwen pase fon an kouri nan ti mòn yo byen lwen. Koulè fennen; plon-nwaj fèmen anwo l '; van yo mouri desann; tè a frèt; e tout se wrapt nan tenèb.

Se trajedi Tan nan dènye ane li yo fè. Panse nonm parèt sou li, e nan li wè senbòl ki trajedi lavi-yo ak pwevwa nan pwòp li yo. Li wè inutilite a nan efò nan wonn la kontinuèl nan lavi ak lanmò, ak tristès tonbe sou li. Fain li ta kouche atè pwa a nan ane epi pase nan bliye nan dòmi rèv reveye. Men, li pa kapab. Tèt malè-kriye nan limanite kase tenèb la nan tristès; e li tande. Leve kanpe feblès yo nan moun: pèdi fwa, zanmi kase, engratitid, ipokrizi, twonpe, yo wè. Nan kè l pa gen plas pou sa. Li santi lapenn yo nan yon mond nan gòj ak vibrasyon ak kè a douloure nan moun. Nan tèt li moun tande rèl nonm lan pou pouvwa wè, tande, pale. Lavi nan sot pase a ak lavi vin jwenn vwa nan li, ak sa yo pale an silans.

Chemen solèy la senbolize lavi yon moun: tankou asire w ke ou monte - e si syèl la klere, oubyen si li sonnen — si ke ou antre nan fènwa. Sa a te kou a nan tout eeon inonbrabl ak ka ale sou pou aeons enkoni. Lavi antye Man la se men yon soufle nan lè a, yon flash nan tan. Li se yon tras nan limyè, enfleshed, kostim, ki tonbe ak pou yon ti moman jwe sou sèn nan; Lè sa a, tranble, disparèt, epi yo wè pa gen okenn plis. Li vini — li ​​pa konnen ki kote. Li pase — kote? Èske moun ki fèt yo kriye, ri, soufri ak jwi, renmen, sèlman ke li ta dwe mouri? Èske sò moun nan toujou lanmò? Lwa nan lanati yo se menm bagay la pou tout moun. Gen metòd nan lam la ap grandi zèb. Men, lam la zèb se yon lam zèb. Man se moun. Lam zèb la flè ak cheche; li kesyon pa limyè solèy la a oswa jèl la. Man kesyon pandan li soufri, renmen, epi mouri. Si li pa dwe reponn, poukisa li ta dwe kesyon? Gason te kesyone atravè laj yo. Toujou, pa gen okenn repons plis pase gen eko nan vole a lam zèb la. Nati bay nesans rive nan moun, Lè sa a, fòse l 'yo komèt ofans ke li ranbouse ak difikilte ak lanmò. Èske yo ta dwe kalite nati tout tan fèt pou tante ak detwi? Pwofesè yo pale de bon ak move, nan byen ak sa ki mal. Men, sa ki bon? ki move? ki dwa? ki sa ki mal? - ki moun ki konnen? Dwe gen bon konprann nan linivè sa a nan lalwa. Èske moun k ap poze kesyon toujou rete san repons? Si fen a tout se lanmò, poukisa sa a kè kontan ak agoni nan lavi? Si lanmò pa fini tout pou moun, ki jan oswa ki lè li pral konnen imòtalite l '?

Gen silans. Kòm solèy kouche a agrandi, flak nèj soti nan nò a. Yo kouvri jaden yo jele ak kache kavo a nan solèy la nan lwès la. Yo kache fèb latè a epi pwoteje lavi nan lavni li. Ak soti nan silans la vini reponn a queries nan moun.

O, latè mizerab! O sou latè! teatr nan jwèt yo, ak teyat san-tache nan krim inonbrabl! O pòv, malè, jwè nan jwèt yo, Maker nan pati yo ou aji! Yon lòt ane pase, yon lòt vini. Ki moun ki mouri? Ki moun ki ap viv? Ki moun ki ri? Ki moun ki kriye? Ki moun ki genyen? Ki moun ki pèdi, nan zak la jis te fini? Ki sa ki te pati yo? Tiran mechan, ak pòv oprime, saint, pechè, lapenn, ak masyon, se pati ou jwe. Kostim yo ou mete, chanje ak sèn yo chanje nan chak zak siksè nan montre kontinyèl lavi a, men ou rete aktè a-aktè kèk jwe byen, epi mwens konnen pati yo. Tout tan ou dwe, pòv aktè, kache nan tèt ou ak lòt moun, nan kostim yo nan pati ou, vin sou sèn nan ak jwe, jiskaske ou te peye ak resevwa peye pou chak papye kay nan pati yo ou jwe, jiskaske ou te sèvi tan ou ak jwenn libète nan jwe nan. Pòv nonm! twò anvi oswa vle aktè! pa kontan paske ou pa konnen, paske ou pa pral aprann pati ou-yo ak nan li rete separe.

Man di mond lan li chèche verite a, men li kenbe sou epi yo pa pral vire soti nan manti. Man rele byen fò pou limyè, men li vire do lè limyè vini pou mennen l soti nan fènwa. Moun fèmen je l ', li kriye ke li pa ka wè.

Lè moun ap gade epi kite bagay yo vin nan limyè, limyè a pral montre sa ki byen ak sa ki mal la. Ki sa ki pou l ', ki sa li ta dwe fè, ki se bon, ki dwat, ki pi bon. Tout lòt bagay, pou li, se move, se sa ki mal, pa pi bon. Li ta dwe kite dwe.

Moun ki vle wè pral wè, epi li pral konprann. Limyè li pral montre l ': "Non," "Se pou,", "Sa se pa pi bon." Lè moun atansyon "pa gen okenn la" epi yo ta konnen "wi a", limyè l' ap montre l ': "Wi," "Fè ... sa a, "" Sa a se pi bon. "Limyè nan tèt li ka pa ka wè yo, men li pral montre bagay yo jan yo ye. Chemen an klè, lè moun vle wè li - epi swiv.

Man se avèg, soud, bèbè; Men, li te wè ak tande epi pale. Moun ki avèg, e ki pè limyè, li parèt nan fènwa. Li se soud paske, koute sans li yo, li antrene zòrèy li nan dezakò. Li bèbè paske li avèg e li soud. Li pale de fantom ak disharmonies e rete inarticulate.

Tout bagay montre sa yo ye, pou moun ki wè. Moun pa wè moun pa ka di laparans nan reyèl la. Tout bagay pwoklame nati yo ak non yo, bay moun ki tande; nonm ki fè san pa ka distenge son.

Moun ap aprann wè, si li pral gade nan limyè a; li pral aprann tande, si li pral koute pou verite a; li pral gen pouvwa a articuler diskou, lè li wè ak tande. Lè moun wè ak tande epi pale ak inofansibilite pouvwa a, limyè li pa pral echwe epi li pral fè l 'konnen immortalité.